Հոդված 87. Հանրապետության նախագահի կարգավիճակը

Հանրապետության նախագահը պետության գլուխն է: Հանրապետության նախագահը գործադիր իշխանության ղեկավարն է:

Հոդված 88. Հանրապետության նախագահի լիազորությունների ժամկետը և նրան ներկայացվող պահանջները

1. Հանրապետության նախագահն ընտրվում է հինգ տարի ժամկետով:
2. Նույն անձը չի կարող ավելի քան երկու անգամ ընտրվել Հանրապե­տու­թյան նախագահի պաշտոնում:
3. Հանրապետության նախագահը չի կարող զբաղեցնել որևէ այլ պաշտոն, զբաղվել ձեռնարկատիրական գործունեությամբ, կատարել վճարովի այլ աշխատանք:

Հոդված 89. Հանրապետության նախագահի ընտրության կարգը և ժամկետները

1. Հանրապետության նախագահն ընտրվում է Սահմանադրությամբ և օրենքով սահմանված կարգով: Հանրապետության նախագահի հերթական ընտրությունն անցկացվում է Հանրապետության նախագահի լիազորու­թյուն­ների ավարտից 50 օր առաջ:
2. Հանրապետության նախագահ է ընտրվում այն թեկնածուն, որին կողմ է քվեարկել թեկնածուներին կողմ քվեարկած ընտրողների թվի կեսից ավելին:
3. Եթե քվեարկվել է երկուսից ավելի թեկնածու, և նրանցից ոչ մեկին կողմ չի քվեարկել թեկնածուներին կողմ քվեարկած ընտրողների թվի կեսից ավելին, ապա քվեարկությունից հետո` տասնչորսերորդ օրը, անցկացվում է Հան­րա­պետության նախագահի ընտրության երկրորդ փուլի քվեարկություն: Հանրա­պետության նախագահի ընտրության երկրորդ փուլին կարող են մասնակցել այն երկու թեկնածուները, որոնց կողմ են քվեարկել առավել թվով ընտրողներ: Երկրորդ փուլում Հանրապետության նախագահ է ընտրվում այն թեկնածուն, որին կողմ են քվեարկել առավել թվով ընտրողներ: 4. Հանրապետության նախագահի ընտրությունների մանրամասները սահմանվում են Ընտրական օրենսգրքով:

Հոդված 90. Հանրապետության նախագահի և Ազգային ժողովի արտահերթ ընտրությունները

Հանրապետության նախագահի հրաժարականի, մահվան, լիազորու­թյունների դադարեցման կամ նրան անվստահություն հայտնելու, պաշտո­նանկ անելու, ինչպես նաև Ազգային ժողովը արձակվելու դեպքերում նշանակ­վում են Հանրապետության նախագահի և Ազգային ժողովի արտահերթ ընտրություններ:

Հոդված 91. Հանրապետության նախագահի պաշտոնի ստանձնումը

Հանրապետության նախագահը պաշտոնը ստանձնում է օրենքով սահ­ման­ված կարգով` Ազգային ժողովի առաջին նստաշրջանի բացման օրը հրա­վիր­ված հատուկ նիստում, ժողովրդին տրված հետևյալ երդմամբ. «Ստանձ­նելով Արցախի Հանրապետության նախագահի պաշտոնը` երդվում եմ. անվե­րա­պահորեն կատարել Սահմանադրության պահանջները` հարգել մարդու և քաղաքացու իրավունքներն ու ազատությունները, ապահովել Հան­րա­պետու­թյան ինքնիշխանությունը, անկախությունը, տարածքային ամբող­ջականու­թյունը և անվտանգությունը` ի փառս Արցախի Հանրապե­տու­թյան և ի բարօրու­թյուն Արցախի ժողովրդի»:

Հոդված 92. Հանրապետության նախագահի անձեռնմխելիությունը

1. Հանրապետության նախագահն անձեռնմխելի է:
2. Հանրապետության նախագահն իր լիազորությունների ժամկետում և դրանից հետո չի կարող հետապնդվել և պատասխանատվության ենթարկվել իր կարգավիճակից բխող գործողությունների համար:
3. Իր կարգավիճակի հետ չկապված գործողությունների համար Հանրա­պետության նախագահը կարող է պատասխանատվության ենթարկվել իր լիազորությունների ավարտից հետո:

Հոդված 93. Հանրապետության նախագահի լիազորությունները

Հանրապետության նախագահը՝

1) ղեկավարում է պետության ներքին և արտաքին քաղաքակա­նությունը.
2) իրականացնում է պետական կառավարման համակարգի մարմին­ների ընդհանուր ղեկավարումը.
3) սահմանում է Կառավարության, ինչպես նաև պետական կառավար­ման այլ մարմինների կառուցվածքն ու գործունեության կարգը.
4) նշանակում և ազատում է պետական նախարարին, նախարարներին.
5) կառավարում է պետական սեփականությունը, ֆինանսական միջոց­ները.
6) օրենքով նախատեսված դեպքերում նշանակումներ է կատարում պետական պաշտոններում.
7) կարող է կազմավորել խորհրդակցական մարմիններ.
8) ներկայացնում է Արցախի Հանրապետությունը միջազգային հարաբե­րու­թյուններում, ստորագրում է միջազգային պայմանագրեր, Ազգային ժողովի վավերացմանն է ներկայացնում միջազգային պայմանագրեր և ստորագրում դրանց վավերագրերը, հաստատում, կասեցնում կամ դադարեցնում է վավե­րացում չպահանջող միջազգային պայմանագրերը.
9) նշանակում և հետ է կանչում օտարերկրյա պետություններում և մի­ջազ­գային կազմակերպություններում Արցախի Հանրապետության դիվա­նագի­տական ներկայացուցիչներին, ընդունում է օտարերկրյա պետություն­ների և միջազգային կազմակերպությունների դիվանագիտական ներկայացու­ցիչ­ների հավատարմագրերը և հետկանչագրերը.
10) կարող է հրամանագիր ընդունել ռազմական դրության ժամանակ ընտրություններ կամ հանրաքվե չանցկացնելու մասին.
11) կարող է արձակել Ազգային ժողովը՝ բացառությամբ Ազգային ժողովի առաջին նստաշրջանի բացման օրվան հաջորդող մեկ տարվա ընթացքում ընկած ժամանակահատվածի, պատերազմի և արտակարգ դրության ժամա­նակ, ինչպես նաև այն դեպքի, երբ ռազմական դրության ժամանակ հրամա­նագիր է ընդունել ընտրություններ չանցկացնելու վերաբերյալ.
12) Ազգային ժողովի արտահերթ նստաշրջան կամ նիստ հրավիրելու առաջարկությամբ դիմում է Ազգային ժողովի նախագահին.
13) Ազգային ժողով է ներկայացնում պետական բյուջեի նախագիծը.
14) հանդես է գալիս օրենսդրական նախաձեռնությամբ.
15) համաներում հայտարարելու առաջարկությամբ դիմում է Ազգային ժողովին.
16) ուղերձով կարող է դիմել ժողովրդին և Ազգային ժողովին.
17) Ազգային ժողովի նիստում ամենամյա հաղորդում է ներկայացնում նախորդ տարվա ծրագրի կատարման ընթացքի և արդյունքների, ինչպես նաև հաջորդ տարվա ծրագրի վերաբերյալ.
18) Ազգային ժողովին է առաջարկում գլխավոր դատախազի թեկնածուին: Գլխավոր դատախազի առաջարկությամբ նշանակում և ազատում է գլխավոր դատախազի տեղակալներին.
19) նշանակում է Բարձրագույն դատական խորհրդի մեկ իրավաբան անդամի.
20) աղետի դեպքում կամ այլ արտակարգ իրավիճակներում իրակա­նա­ցնում է իրավիճակից բխող միջոցառումներ և այդ մասին ուղերձով դիմում ժողովրդին, անհրաժեշտության դեպքում հայտարարում է արտակարգ իրավիճակ.
21) պարգևատրում է Արցախի Հանրապետության շքանշաններով և մեդալ­ներով, շնորհում բարձրագույն զինվորական և պատվավոր կոչումներ, բարձրագույն դիվանագիտական և այլ դասային աստիճաններ.
22) օրենքով սահմանված կարգով լուծում է դատապարտյալներին ներում շնորհելու հարցը.
23) օրենքով սահմանված դեպքերում և կարգով լուծում է Արցախի Հան­րա­պետության քաղաքացիություն շնորհելու և Արցախի Հանրապետու­թյան քաղաքացիությունը դադարեցնելու վերաբերյալ հարցերը.
24) ընդունում է նորմատիվ և անհատական իրավական ակտեր՝ հրամա­նագրեր ու կարգադրություններ:

Հոդված 94. Հանրապետության նախագահի լիազորությունները ազգային անվտանգության բնագավառում

1. Հանրապետության նախագահը Արցախի Հանրապետության ինքնիշ­խա­նության, անկախության, տարածքային ամբողջականության և անվտան­գության երաշխավորն է:
2. Հանրապետության նախագահը զինված ուժերի գերագույն գլխավոր հրամանատարն է:
3. Հանրապետության նախագահը նշանակում և ազատում է զինված ուժերի ու այլ զորքերի բարձրագույն հրամանատարական կազմը:
4. Ազգային անվտանգության բնագավառում իր լիազորությունների իրա­կանացմանն աջակցելու նպատակով Հանրապետության նախագահն իրեն կից ձևավորում է խորհրդակցական մարմին՝ Անվտանգության խորհուրդ, և նախագահում այն:

Հոդված 95. Օրենքի ստորագրումը և հրապարակումը

1. Հանրապետության նախագահն Ազգային ժողովի ընդունած օրենքը ստա­նալուց հետո՝ քսանմեկօրյա ժամկետում, ստորագրում և հրապարակում է այն:
2. Այդ ժամկետում Հանրապետության նախագահը կարող է Ազգային ժողովի կողմից ընդունված օրենքն առարկություններով, առաջարկություն­ներով վերադարձնել Ազգային ժողով՝ պահանջելով նոր քննարկում: Հանրա­պետության նախագահը հնգօրյա ժամկետում ստորագրում և հրապարակում է Ազգային ժողովի կողմից վերստին ընդունված օրենքը:

Հոդված 96. Հանրապետության նախագահին անվստահություն հայտնելը

Ազգային ժողովը կարող է անվստահություն հայտնել Հանրապետու­թյան նախագահին:
2. Հանրապետության նախագահին անվստահություն հայտնելու մասին Ազգային ժողովի որոշման նախագիծ կարող է ներկայացնել պատգամա­վորների ընդհանուր թվի առնվազն մեկ երրորդը:
3. Հանրապետության նախագահին անվստահություն հայտնելու մասին Ազգային ժողովի որոշման նախագիծը քվեարկության է դրվում այն ներկայա­ցվելուց ոչ շուտ, քան 48 և ոչ ուշ, քան 72 ժամ հետո: Որոշումն ընդունվում է պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների մեծամասնությամբ՝ անվանական քվեարկությամբ:
4. Հանրապետության նախագահին անվստահություն կարելի է հայտնել նրա կողմից պաշտոնն ստաձնելուց ոչ շուտ, քան մեկ տարի հետո: Եթե Հան­րապետության նախագահին անվստահություն հայտնելու մասին Ազգային ժողովի որոշման նախագիծը չի ընդունվում, ապա նման նախագիծ կարող է ներկայացվել ոչ շուտ, քան մեկ տարի հետո:
5. Հանրապետության նախագահին անվստահություն հայտնելու մասին որոշում ընդունվելու դեպքում Հանրապետության նախագահի լիազորու­թյունները դադարում են:
6. Պատերազմի կամ արտակարգ դրության ժամանակ Հանրապետության նախագահին անվստահություն հայտնելու մասին Ազգային ժողովի որոշման նախագիծ չի կարող ներկայացվել կամ քննարկվել: Հանրապետության նախա­գահին անվստահություն հայտնելու մասին Ազգային ժողովի որոշման նախա­գիծ չի կարող ներկայացվել կամ քննարկվել նաև այն դեպքում, երբ Հանրապե­տության նախագահը ռազմական դրության ժամանակ հրամա­նագիր է ընդունել ընտրություններ չանցկացնելու վերաբերյալ:

Հոդված 97. Հանրապետության նախագահի պաշտոնանկությունը

1. Հանրապետության նախագահը կարող է պաշտոնանկ արվել պետա­կան դավաճանության կամ այլ ծանր հանցագործության համար:
2. Հանրապետության նախագահին պաշտոնանկ անելու մասին Ազգային ժողովի որոշման նախագիծ կարող է ներկայացնել պատգամավորների ընդհանուր թվի առնվազն մեկ երրորդը:
3. Հանրապետության նախագահին պաշտոնանկ անելու հարցի մասին եզրակացություն ստանալու համար Ազգային ժողովը պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների մեծամասնությամբ ընդունված որոշմամբ դիմում է Գերագույն դատարան:
4. Հանրապետության նախագահին պաշտոնանկ անելու մասին որոշումը Գերագույն դատարանի եզրակացության հիման վրա կայացնում է Ազգային ժողովը` պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների առնվազն երկու երրորդով:
5. Պաշտոնանկ արված Հանրապետության նախագահը չի կարող մասնակ­ցել արտահերթ ընտրություններին:

Հոդված 98. Հանրապետության նախագահի հրաժարականը

Հանրապետության նախագահն իր հրաժարականը ներկայացնում է Ազգային ժողով: Հրաժարականը ուժի մեջ է մտնում եռօրյա ժամկետում՝ օրենքով սահմանված կարգով այն հրապարակելու պահից:

Հոդված 99. Հանրապետության նախագահի լիազորությունների դադարեցումը

Հանրապետության նախագահի կողմից Սահմանադրության 48-րդ հոդ­վա­ծի 2-րդ մասի, 88-րդ հոդվածի 3-րդ մասի պահանջները խախտելու, նրա ծանր հիվանդության կամ լիազորությունների կատարման համար այլ ան­հաղ­թահարելի խոչընդոտների առկայության դեպքերում, որոնք տևականորեն անհնարին են դարձնում նրա լիազորությունների իրականացումը, Ազգային ժողովը Գերագույն դատարանի եզրակացության հիման վրա, պատգամավոր­ների ընդհանուր թվի ձայների մեծամասնությամբ որոշում է կայացնում Հանրապետության նախագահի լիազորությունները դադարեցնելու մասին:

Հոդված 100. Հանրապետության նախագահի լիազորությունների ժամանակավոր իրականացումը

Հանրապետության նախագահի պաշտոնը թափուր մնալու դեպքում մինչև նորընտիր նախագահի կողմից պաշտոնի ստանձնումը Հանրապե­տու­թյան նախագահի լիազորություններն իրականացնում է Ազգային ժողովի նախա­գահը: Ազգային ժողովի նախագահի կողմից Հանրապետության նախա­գահի լիազորություններն իրականացնելիս Ազգային ժողովի նախագահի լիազորություններն իրականացնում է Ազգային ժողովի նախագահի տեղա­կալը: Այդ ընթացքում արգելվում է արձակել Ազգային ժողովը, նշանակել հանրաքվե, նշանակել կամ ազատել Կառավարության անդամներին, զինված ուժերի և այլ զորքերի բարձրագույն հրամանատարական կազմը:

Հոդված 101. Կառավարության կարգավիճակը և գործառույթները

1. Կառավարությունը Հանրապետության նախագահի լիազորությունների իրականացմանը աջակցող գործադիր իշխանության կոլեգիալ մարմինն է:
2. Կառավարությունը Հանրապետության նախագահի ծրագրի հիման վրա ու նրա ղեկավարությամբ մշակում և իրականացնում է պետության ներքին ու արտաքին քաղաքականությունը:
3. Կառավարության լիազորությունները սահմանվում են Սահմանադրու­թյամբ, օրենքներով և Հանրապետության նախագահի հրամանագրերով:

Հոդված 102. Կառավարության կազմը, պետական նախարարի և նա­խարարների իրավասություններն ու գործունեության անհամատեղելիության պահանջները

1. Կառավարությունը կազմված է պետական նախարարից և նախա­րար­ներից:
2. Պետական նախարարը համակարգում է այն նախարարների գործունե­ությունը, որոնք սահմանվում են Հանրապետության նախագահի կողմից:
3. Յուրաքանչյուր նախարար ինքնուրույն ղեկավարում է նախարարությանը վերապահված գործունեության ոլորտը:
4. Պետական նախարարը և նախարարները չեն կարող զբաղեցնել իրենց կարգավիճակով չպայմանավորված պաշտոն այլ պետական կամ տեղական ինքնակառավարման մարմիններում, որևէ պաշտոն առևտրային կազմակեր­պու­թյուններում, զբաղվել ձեռնարկատիրական գործունեությամբ, կատարել վճարովի այլ աշխատանք՝ բացի գիտական, կրթական և ստեղծագործական աշխատանքից:

Հոդված 103. Կառավարության կազմավորումը

1. Հանրապետության նախագահի կողմից պաշտոնը ստանձնելուց հետո Կառավարության անդամները շարունակում են իրենց պարտականու­թյուն­ների կատարումը մինչև նոր Կառավարության կազմավորումը:
2. Կառավարությունը կազմավորվում է Հանրապետության նախագահի կողմից իր պաշտոնի ստանձնելուց հետո՝ քսանօրյա ժամկետում:
3. Հանրապետության նախագահը Կառավարության կազմավորումից հետո հրապարակում է Կառավարության կազմը:

Հոդված 104. Հանրապետության նախագահի ծրագիրը

Կառավարության կազմավորումից հետո՝ քսանօրյա ժամկետում, Հանրա­պե­տության նախագահը հրապարակում է իր ծրագիրը:

Հոդված 105. Կառավարության նիստերը և որոշումները

1. Կառավարության նիստերը հրավիրում և վարում է Հանրապետության նախագահը: Հանրապետության նախագահի հանձնարարությամբ Կառավա­րու­թյան նիստերը վարում է պետական նախարարը:
2. Կառավարության որոշումները հաստատում է Հանրապետության նախագահը:
3. Կառավարությունն իրավասու է ընդունելու ենթաօրենսդրական նորմա­տիվ իրավական ակտեր: